Duizendblad

Achillea millefolium

Yarrow (E), Schafgarbe (D)

Duizendblad is een plant uit de familie van de samengesteldbloemige, ook wel composietenfamilie of Asteracaea genoemd. De bloemen uit deze familie bestaan uit een hoofdje dat is samengesteld uit vele bloemen die op één bloembodem staan. Dit geldt ook voor het Duizendblad. Wat op het eerste gezicht één bloem lijkt, is in werkelijkheid een kopje dat bestaat uit 8 bloemetjes, (5 witte lintbloemen en 3 buisbloemen). De kleine witte, soms roze bloemhoofdjes, staan samen in een brede, platte, schermachtige bloeiwijze.

De Latijnse naam millefolium betekent `duizendbladerig` en verwijst naar het dubbel veerdelige blad. Door de fijne onderverdeling lijkt  het of het blad uit zeer veel kleine blaadjes bestaat. De naam Achillea is afkomstig van de Griekse krijgsman Achilles die de plant ter behandeling van gewonde soldaten zou hebben ingezet. Duizendblad is dan ook een belangrijke geneeskrachtige plant bij wonden.

Het kruid komt begin april uit de grond en je kunt dan de jonge blaadjes plukken om in je eten te verwerken. Voor medicinale doeleinden wordt echter het bloeiende kruid gebruikt. Dit betekent de bloemen en de stengels met de bladeren. Het zijn vooral de bloemen die de meeste etherische olie bevatten. Voor de bloemen moet je tot eind mei, begin juni wachten. Je ziet het duizendblad vooral in bermen, op dijkhellingen en grasland. Het is een vrij taaie plant dus pluk de kopjes het beste met een mesje en niet met de hand want dan trek je al snel de stengel met wortel en al uit de grond. Als ik het duizendblad verzamel pluk ik zo`n 15 cm stengel met bladeren en bloeiende bloemen.

Bereidingen uit het Duizendblad

Duizendblad wordt inwendig meestal als thee of tinctuur ingenomen. Uitwendig kan een thee in het bad, als kompres of als lotion bij huidproblemen als acne of vette huid worden gebruikt.

Thee

Bij problemen in het spijsverteringskanaal, krampen, bovengenoemd menstruatieklachten en ter ondersteuning van de nier- en leverfunctie. Ook kun je de thee gebruiken voor een zitbad bij huidproblemen of om er omslagen mee te maken voor de lever. daarnaast wordt duizendblad uitwendig gebruikt als kompres bij wonden of onreine, vette huid (puistjes)

Een thee wordt meestal van het gedroogde kruid (steel, blaadjes en bloemen) gemaakt maar sommige kiezen er ook bewust voor alleen de bloemen te gebruiken vanwege het hogere gehalte aan etherische oliën. Je kunt het kruid vers of gedroogd gebruiken voor een infusie. Het drogen van de kruiden doe je het beste uitgespreid op een net of vliesdoek (temp. onder 40°C) of opgehangen in kleine bundels. Na het drogen wordt een groot deel van de stengels eruit gehaald. 

De bereidingswijze is voor een thee uit Duizendblad is de volgende: twee theelepels van het gedroogde kruid met 250 ml gekookt water dat je iets laat afkoelen (95 graden) overgieten en 10 min. afgedekt laten trekken. Maximaal drie koppen over de dag verdeeld innemen. Maak je alleen thee uit de bloemen dan zijn twee koppen genoeg.  Als medicinale kuur gebruik je Duizendblad 2 keer 3 weken met een week pauze ertussen. 

Tinctuur

Een tinctuur kan net als een thee worden ingenomen bij problemen in het spijsverteringskanaal, krampen, bovengenoemd menstruatieklachten en ter ondersteuning van de nier- en leverfunctie. Het alcoholextract kan ook worden gebruikt als een eerste hulp remedie bij neusbloedingen en snijwonden.

Voor de bereiding van een tinctuur verwijs ik je naar de pagina Extractiemethoden onder het kopje: Extraheren met alcohol.

Hiervoor gebruik je een 40 Vol.% alcohol. De inname is drie keer per dag 20 druppels.

Vers sap

Je kunt het verse sap niet alleen voor inwendig gebruik nuttigen maar ook toepassen als kompres bij wonden, aambeien, spatader of zweren. Het sap van de bladeren verkrijg je door ze uit te persen met een sap-pers. Deze sap is zeer geconcentreerd. Neem er slechts kleine hoeveelheden van. Verdun het sap met dezelfde hoeveelheid water en neem er dagelijks maximaal drie eetlepels van. Je kunt de verse sap niet langer dan een dag bewaren en er dus geen voorraad van aanleggen dus je zult het iedere dag vers moeten bereiden.

Oliemaceraat

Bij wondjes, eczeem of zweren kan een maceraat van Duizendblad helpen. Je kunt de olie puur op de huid smeren of er een zalf van maken. Voor het maken van een maceraat kun je hier verder lezen: Extraheren met olie, voor het maken van een zalf vind je hier een recept: zalf maken.

Wijn

De bitterstoffen in duizendblad wekken onze eetlust op, ondersteunen onze spijsvertering, stimuleren onze lever & galwerking en kunnen verlichting brengen bij winderigheid. Niet voor niets wordt Duizendblad al van oudsher in kruidenwijn en kruidenbitters als aperitief gebruikt. Wil je meer weten over het maken van een kruidenwijn of kruidenbitter dan kun je hier verder lezen:

Siroop

Uit de bloemen van het Duizendblad wordt ook wel siroop gemaakt. Hiervoor heb je nodig:

200 gr bloemen

500 gr suiker

750 ml water

Doe alle ingrediënten in een pan en breng het aan de kook. Laat het 5 min. zachtjes doorkoken en daarna nog 5 min. trekken. Als alle suiker opgelost is kun je de siroop zeven en in schone (gedesinfecteerde) flessen vullen.

Volbad of zitbad

Een geneeskrachtig kruidenbad maak je door 100 gram gedroogd Duizendblad met een liter water te overgieten en deze 25 min. te laten trekken. De thee kun je vervolgens aan je badwater toevoegen. Een volbad wordt graag gebruikt door vrouwen met chronische bekkenproblemen. 10- 15 min. baden is genoeg. Ook bij aambeien kan een zitbad met Duizendbladthee verlichting brengen.

Omslag of wikkel

Een omslag van duizendblad bevordert de spijsvertering, verzacht pijnlijke krampen en ondersteunt de lever bij het ontgiften. Zo wordt een leveromslag gemaakt:

2 eetlepels duizendblad worden met 1/2 liter heet (niet meer kokend) water overgoten. Het infuus laat je minstens 10 minuten trekken. Daarna giet je het door een zeefje en dompel je er een stuk stof of theedoek in. Dan druk je de doek zo goed als het gaat uit en leg je deze zo warm mogelijk op de plek van de lever (rechter bovenbuik). Deze dek je af met een handdoek en zet je vast met een verband. Zorg dat je vooraf een kruik warm maakt en ga een half uur liggen met een lekker dekentje en de kruik op de leveromslag. 

Eten

De jonge blaadjes van het Duizenblad kun je voor de bloei verzamelen en gebruiken in je eten. Na de bloei worden ze bitterder en taaier. Zo zijn lekker in een stamppotje, in een salade, in pesto of als garnering op brood. Je kunt ze samen met andere fijngehakte kruiden en een uitje kort in olie roer-bakken. Bakt het een beetje aan dan giet je er wat water op. Vervolgens kun je dit kruidenprutje overal aan toevoegen zoals aan je wokgroente, een hartige taart, een soepje of een omelet.

Samen met andere wilde kruiden, knoflook, veel olijfolie, pijnboompitten en citroensap kun je er een lekkere pesto van maken door alles met een staafmixer te pureren. Je kunt er natuurlijk ook nog andere wilde kruiden of basilicum voor de smaak aan toevoegen. Ook een rode pesto is lekker. Deze krijg je door er gedroogde tomaatjes doorheen te mixen. Samen met geraspte parmezaan over de spaghetti heb je in een handomdraai een heerlijk en gezond voorjaarsgerecht. 

Duizendblad heeft een pittige smaak en is daarom lekker als ingrediënt voor kruidenzout, kruidenboter of pesto.  Gebruik hiervoor de jonge, zachte blaadjes. Deze kun je ook rauw eten door ze in salades te mengen of in groentegerechten te verwerken. 

Drinken

Verder zijn de bloemen geschikt voor het maken van een bloemenwater waarin je verschillende bloemen en/of kruiden in een karaf met water of mineraalwater legt. Zo`n karaf met bloemen ziet er niet alleen mooi uit, je kunt er ook eindeloos mee experimenteren door er bijvoorbeeld citroensap, sinaasappelsap of ananaassap aan toe te voegen of tuinkruiden als tijm, munt of citroenmelisse.

Aromatherapie

In de aromatherapie wordt de etherische olie van Duizendblad gebruikt voor wonden, open been, bloedneus en hevige menstruatie.  De etherische olie werkt ontstekingsremmend, pijnstillend, bloedstelpend en wondgenezend.

Hydrolaat

Het hydrolaat van Duizendblad is goed inzetbaar bij onreine huid, acne en eczeem. Bij hoesten en bronchitis werkt het als gorgelmiddel ontstekingsremmend en slijmoplossend.

Andere toepassingen

In het verleden werd gedroogd duizendblad gebruikt als gele kleurstof voor wol.