Etherische olie

Etherische olie



Etherische oliën zijn vluchtige, aromatische stoffen die uit verschillende soorten plantenmateriaal kunnen worden gewonnen. Ze zijn vloeibaar op kamertemperatuur maar verdampen al snel bij verhitting. In tegenstelling tot de vette oliën die we in de keuken gebruiken, laten ze na verdamping geen vlek achter op papier. Ze worden soms ook essentiële olie genoemd.

Etherische oliën worden uit allerlei delen van de plant gewonnen.

Bloemen:    roos, lavendel, kamille, jasmijn

Bladeren:    eucalyptus, laurier, patchouli, manuka

Naalden:     spar, grove den (Pinus sylvestris) en jeneverbes

Gras:            citronella, gingergras, lemmongrass, palmarosa

Bessen:        jeneverbes, nootmuskaat, peper, tonkaboon

Peulen:         vanille

Zaden:          anijs, venkel, kardemom, koriander, wortel, komijn

Hout:             rozenhout, sandelhout, ceder, den

Hars:             benzoë, Copal, mirre, styrax, wierook

Schors:         kaneel

Wortel:          engelwortel, valeriaan, maggiplant, vetiver

Kegels:          zilverspar

Wortelstok    alant, galanga, kurkuma, iris, gember

Bloemknop:  kruidnagel

Vruchtschil:  citroen, sinaasappel, grapefruit, mandarijn, limette

De meeste etherische oliën hebben een intensieve aangename geur. Eén soort olie kan wel uit meer dan 400 geurcomponenten bestaan. Ze zijn zo soortspecifiek dat ze absoluut eenmalig in de natuur voorkomen.

Lang niet alle planten produceren etherische oliën. Ze komen slechts bij 10% van alle planten voor en dan ook nog slechts in zeer geringe hoeveelheden. Meestal ligt de concentratie bij 1-3%. Bij enkele planten kan deze wat hoger liggen zoals  bijv. bij nootmuskaat of kruidnagel (10%). Voor het maken van 1 gram etherische rozenolie zijn daarom wel 6 kilo blaadjes nodig. Bij lavendel ligt de opbrengst iets hoger. Daar zijn voor de productie van 1 gram etherische olie 150 gram bloemen nodig. Niet voor niets zijn etherische oliën zo kostbaar.

Meer achtergrondinformatie over etherische olie vind je op de pagina "Inhoudsstoffen" onder het kopje "Etherische olie".

Productie

Kort door de bocht zijn er vier manieren om etherische oliën te gewinnen.

• Bij de citrusachtigen wordt de olie meestal koud uit de schil geperst.

• De tweede methode waarvoor de meeste planten in aanmerking komen, is de destilleermethode. Hierbij wordt met behulp van stoom de etherische olie uit de plant geëxtraheerd. De stoom stijgt samen met de etherische olie omhoog, koelt boven in de ketel af, condenseert en het water met de etherische olie wordt vervolgens opgevangen. Aangezien de etherische olie op het water drijft kan deze na afloop van het destillatieproces met een pipet worden afgezogen. Achter blijft het hydrolaat; water met zeer kleine deeltjes opgeloste etherische olie. Dit hydrolaat wordt niet weggegooid maar in de natuurcosmetica verder verbruikt.

• Ook de enfleurage methode valt onder de extractiemethode. Deze zeer arbeidsintensieve methode, waarbij bloemen in een dunne laag (varkens)vet op glasplaten worden gelegd, wordt vrijwel niet meer toegepast.

• De vierde methode is extractie met behulp van vluchtige oplosmiddelen. Deze werkwijze is vanwege mogelijke resten (chemische) van oplosmiddelen in de olie, minder geschikt voor etherische oliën die in de Aromatherapie worden ingezet.

Voor meer informatie over het destilleren van etherische olie verwijs ik je graag naar de pagina "Extractiemethoden", naar het kopje "Destilleren van etherische olie".

Aromatherapie

In de aromatherapie worden etherische oliën doelgericht ingezet bij ziekte of verwondingen. De meeste oliën werken desinfecterend en doden kiemen. Ook de plant zelf weert zich hiermee tegen schadelijke stoffen. Etherische oliën kunnen in de juiste dosering een positief effect op de gezondheid of genezing hebben. In te hoge concentraties kunnen ze echter juist toxisch werken. Zo zijn huidirritaties mogelijk, vooral bij sterke zonnestraling of reageren sommige mensen allergisch op bepaalde oliën. Daarnaast werken etherische oliën in op de lever, de nieren, de hart- en bloedsomloop, de ademhaling en het zenuwstelsel.

In- en uitwendig gebruik van etherische oliën is daarom met grote voorzichtigheid te nemen en hiermee zelf te experimenteren is af te raden. Niet voor niets staan op het etiket van deze producten gevaren-pictogrammen afgebeeld. Informeer je goed of raadpleeg een speciaal opgeleide aroma-therapeut als je deze oliën voor gezondheidsredenen wilt gebruiken. Voor baby's zijn etherische oliën niet geschikt maar ook bij kleine kinderen en ouderen is extra voorzichtigheid geboden. Dit geldt zelfs voor een lekker geurtje in de slaapkamer.

Voor meer informatie over het gebruik van etherische olie verwijs ik je graag naar de pagina "Inhoudsstoffen" onder het kopje "Etherische oliën"