• Kruidenextracten

       maak je eigen krachtige kruidenelixers  

     Tincturen, maceraten, destillaten & meer

    Elixers


    In de alchemie was men voortdurend op zoek naar de sleutel tot onsterfelijkheid en naar`de steen der wijzen` die onedele metalen kon omzetten in goud. De alchemisten experimenteerden met allerlei middelen om het fel begeerde levenselixer te ontdekken. De toverdrank, die het eeuwige leven of de eeuwige jeugd zou kunnen geven. Het levenselixer zou ook in staat zijn om alle ziekten te genezen, de doden terug tot leven te wekken en nieuw leven te creëren.


    Vaak was een elixer een bitter mengsel, een aftreksel van kruiden, paddenstoelen, plantenmateriaal, menselijke of dierlijke lichaamssappen (zoals bloed, urine, speeksel) of alcohol. Ook werden metalen als goud en kwik gebruikt.


    De werking van een elixer of elixir (uit het Arabisch: الإكسير - al-'iksīr) hing af van de samenstelling, en van het geloof dat de gebruiker erin had. Elixers werden soms gecombineerd met rituelen en toverspreuken. Het was een drankje waaraan magische of geneeskrachtige eigenschappen werden toegeschreven.


    Onze moderne fytotherapie is ontstaan uit duizend jaar oude kennis van alchemisten, kruidenvrouwen, heksen, monniken en nonnen die zich met de geneeskrachtige werking van medicijnplanten bezig hielden. Binnen de fytotherapie zijn uiteenlopende methoden ontwikkeld waarmee krachtige geneeskrachtige natuurgeneesmiddelen gemaakt worden. Vele methoden kunnen we thuis eenvoudig toepassen om zelf onze `kruidenelixers`te maken.    


    Je eigen tincturen, infusies, maceraten, decocten of destillaties maken, is niet moeilijk en erg leuk om te doen. Waar het hierbij omgaat is om de waardevolle medicinale inhoudsstoffen die in kruiden voorkomen aan de plant te onttrekken en op te vangen in een vloeistof. Dit doen we door kruiden een tijd lang in een vloeistof te leggen of middels destillatie. Hierna vindt je meer informatie over de uiteenlopende bereidingsmethoden die je thuis zelf kunt toepassen.     

    Planten als medicijn

    Om onze gezondheid op peil te houden kunnen we gebruik maken van de medicinale werking van een ongekende hoeveelheid planten. Ook groente en fruit dat we dagelijks tot ons nemen bevatten naast de bekende vitamines, mineralen, eiwitten, koolhydraten, vetten en ballaststoffen, stoffen zoals flavonoïden, bitterstoffen, slijmstoffen of glycosiden die voor onze gezondheid essentieel zijn.


    Als we ziek zijn of lichamelijke klachten hebben kunnen we groente en fruit maar ook kruiden uit de tuin of uit de natuur inzetten om er weer bovenop te komen. Denk bijvoorbeeld aan extra vitamine C in de winter uit fruit, gedroogde bosbessen bij diarree, een bittere salade bij verteringsproblemen of een vastenkuur met groente en fruit om het lichaam te reinigen van afvalstoffen. Iedereen heeft op zijn tijd last van kwaaltjes of ziektes. Voordat je direct in de medicijnkast duikt kun je ook eens kijken of een natuurlijk geneesmiddel wellicht uitkomst kan bieden.


    Niet alleen voor inwendig gebruik zijn kruiden, groente of fruit geschikt. We kunnen ze ook uitwendig gebruiken door ze op betroffen lichaamsdelen te leggen zoals uien tegen oorontsteking, koolbladeren op gekneusde ribben, een kruidnagel bij kiespijn of smalle weegbree tegen insectenbeten. Een aantal kruiden kunnen we zo direct uit de natuur als geneesmiddel toepassen.

    Bereidingen

     

    In veel gevallen kunnen we planten of delen van de plant, zoals wortels, schors of blaadjes echter niet zomaar consumeren of uitwendig gebruiken. We moeten ze eerst verwerken tot bijvoorbeeld een kruidenthee, een tinctuur of een maceraat. Het doel hiervan is om de specifieke geneeskrachtige stoffen uit de plant te halen en deze op te lossen in een bepaalde vloeistof. Deze vloeistof kunnen we vervolgens inzetten voor onze gezondheid of klachten of verder verwerken in o.a. een zalf, crème of kompres.


    Om bijvoorbeeld de pijnstillende werking van salicine uit de bast van de Wilg (Salix Alba) of de samentrekkende werking van looistoffen uit de wortels van de Tormentil (Potentila Erecta) te kunnen gebruiken, maken we hiervan een aftreksel zodat de inhoudsstoffen uit de bast of de wortel oplossen in een vloeistof. Afhankelijk van de inhoudsstoffen die we aan de plant willen onttrekken maken we gebruik van verschillende technieken en vloeistoffen.


    Er is een bepaalde hoeveelheid van een medicinale stof nodig voordat het krachtig genoeg is om als geneesmiddel werkzaam te zijn. De zelfgemaakte toebereidingen zijn krachtige, concentreerde producten die we bovendien eenvoudiger kunnen doseren en tot ons nemen dan verse bladeren, wortels of andere plantendelen. 


    Daarnaast dienen de toebereidingen uit planten ertoe dat we verse kruiden, die niet het hele jaar door ter beschikking staan, houdbaar kunnen maken voor later en we deze verder  kunnen verwerken in bijvoorbeeld heilzame zalven, kompressen, natuurcosmetica of andere kruidenproducten.

    Extractiemethoden


    Hieronder volgt een lijstje met de uiteenlopende methoden die tot onze beschikking staan om inhoudsstoffen uit de plant te halen en producten te kunnen maken met een zodanige concentratie aan inhoudsstoffen dat we ze medicinaal of cosmetisch voor onze gezondheid of ons welbevinden kunnen inzetten.



    Opgieting of infusie:      Kruiden worden met gekookt/heet water overgoten waarna ze meestal een minuut of 10-15  afgedekt worden

                                              getrokken. Het product dat hierbij  ontstaat wordt een thee, een tisane, een infuus of een kruidenthee genoemd.

    Afkooksel of decoctie:   Kruiden worden samen met een vloeistof voor een bepaalde tijd gekookt, aan de kook gehouden of bij een

                                              lagere temperatuur een tijd verwarmd. Hierbij ontstaat een afkooksel of decoct.

    Maceratie:                       Kruiden worden voor een langere tijd in een koude vloeistof (meestal water, alcohol of olie) gelegd. Het product

                                              dat hierbij ontstaat is een maceraat. Wanneer een  alcoholische  oplossing wordt gebruikt, heet het

                                              eindproduct een tinctuur.

    Waterdampdestillatie: Kruiden worden in een afgesloten systeem aan waterdamp blootgesteld. Het eindproduct bestaat uit een

                                             etherische olie en een hydrolaat.

    Enfleurrage:                    kruiden, meestal bloemen, worden voor langere tijd in een dun laagje vet gelegd.

    Persing:                           Door het persen van noten, pitten en zaden verkrijgen we olie. Door verse kruiden uit te persen ontstaat vers

                                             plantensap.




    Vloeibaar en droog extract

    Door inhoudsstoffen van de plant op één van de hier bovenstaande wijze op te lossen in een vloeistof ontstaat een extract. In een kruidenextract liggen de opgeloste stoffen in een veel hogere concentratie voor als in de plant zelf. Door de vloeistof waarin de stoffen zijn opgelost verder te verdampen wordt de concentratie aan inhoudsstoffen steeds hoger. Wanneer alle vloeistof is verdampt blijft uiteindelijk een droog extract over. Deze bevat nog max. 5% aan vloeistof en is daarmee de meest geconcentreerde vorm waarin we de geneeskrachtige stoffen tot ons kunnen nemen. In de winkel worden ze meestal verkocht in de vorm van capsules. 

    Oplosmiddelen

    Zoals gezegd kunnen we geneeskrachtige stoffen uit de plant halen met behulp van een oplosmiddel. Middelen die je thuis zelf kunt inzetten zijn: water, alcohol, olie, vet of glycerine. Hoewel we thuis niet precies volgens farmaceutische richtlijnen kunnen werken wil dat niet zeggen dat we zelf geen waardevolle producten kunnen maken. Afhankelijk van de stoffen die je uit de plant wilt halen en het soort plantenmateriaal dat je hebt, staan er verschillende methoden ter beschikking. 


    Hieronder staat een overzicht van de verschillende oplosmiddelen die je kunt gebruiken en kun je verder lezen hoe je deze kunt inzetten om je eigen waardevolle kruidenelixers te maken.

    Lijst van diensten

    Share by: